بررسی سمّیت تماسی و دوام اسانس گیاهان دارویی رازیانه، کلپوره و مرزه روی حشرات کامل سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات Callosobruchus maculatus F. (Coleoptera: Bruchidae)

سمّیت تماسی و دوام اسانس گیاهان رازیانه (Foeniculum vulgare Miller)، کلپوره (Teucrium polium Boiss.) و مرزه (Satureja hortensis L.) روی سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات، در شرایط دمای °C2 ± 28 و رطوبت نسبی 5 ± 65%، در تاریکی مورد بررسی قرار گرفت. اسانس‌ها با استفاده از دستگاه کلونجر به روش تقطیر با آب تهیه گردید. سمّیت تماسی روی حشرات کامل یک روزه در 6 غلظت و پس از 24 ساعت ارزیابی شد. میزان دوام اسانس‌ها، در یک دوره 30 ساعته، در غلظت معادل LC99 تماسی بررسی گردید. نتایج سمّیت تماسی اسانس‌ها نشان داد که مرگ و میر حشرات کامل یک روزه در هر دو جنس نر و ماده با افزایش غلظت اسانس افزایش یافت. حشرات نر در مقایسه با حشرات ماده نسبت به کلیه اسانس‌ها، حساسیت بیشتری نشان دادند. اسانس رازیانه با LC50 معادل 38/390 و 46/513 میکرولیتر بر مترمربع به‌ترتیب علیه افراد نر و ماده، مؤثرتر از سایر اسانس‌های مورد بررسی بود. مقادیر LC50 برای اسانس مرزه معادل 69/535 و 99/640 میکرولیتر بر مترمربع و برای اسانس کلپوره معادل 09/1263 و 72/1469 میکرولیتر بر مترمربع به‌ترتیب علیه افراد نر و ماده بدست آمد. نتایج بررسی دوام نشان داد که اسانس مرزه بیشترین ماندگاری و اسانس کلپوره کمترین ماندگاری را داشت. ماندگاری زیاد اسانس مرزه احتمالاً به‌دلیل میزان بیشتر ترکیب‌های اکسیژنه در ترکیب این اسانس بود. نتایج این بررسی، قابلیت بالای این اسانس‌ها را در کنترل سوسک چهار نقطه‌ای حبوبات نشان می‌دهد.